Bilim insanları birtakım uzay objelerinin küçülüyori göründüğüne dair deliller buldular. Pekala neler oluyor ve bu olay, Dünya’ya da oluyor mu?
Güneş Sistemimizdeki ve ötesindeki çeşitli objeleri gözlemlerken, bilim insanları kimilerinin küçülüyor gibi göründüğüne dair deliller buldular. Pekala neler oluyor ve bu, Dünya’ya da oluyor mu?
1974’te NASA’nın Mariner 10 görevi Merkür’ün yanından geçti ve Güneş Sistemi’ndeki en küçük gezegen olan Merkür’ün küçüldüğüne dair deliller keşfetti. Bu ispatlar gezegenin her yerinde “yarıklar” olarak bilinen kilometrelerce yükseklikteki yamaçlardan toplandı. Bunlar, gezegen termal soğuma nedeniyle büzülürken, “itmeler” ismi verilen yamaçların altındaki faylar da içeri giriyordu.
Bilim insanları bunu şöyle açıklıyor: “Merkür’ün iç kısmı küçüldüğü için, yüzeyi (kabuğu) giderek daha az alanı kaplıyor. Buna, bir arazi kesiminin bitişik arazi kesiminin üzerine itildiği ‘itme fayları’ geliştirerek karşılık veriyor.“
Açık Üniversite’de Gezegensel Jeoloji Profesörü ve gezegenin büzülmesini inceleyen 2023 tarihli bir makalenin yazarı David Rothery, The Conversation için yazdığı bir makalede “Bu, yaşlandıkça bir elmanın üzerinde oluşan kırışıklıklara benziyor, fakat bir elma kuruduğu için küçülürken, Merkür iç kısmının termal büzülmesi nedeniyle küçülüyor” diye açıklıyor.
Gökbilimciler Merkür’deki uçurumların çoğunlukla yaklaşık 3 milyar yaşında olduğu sonucuna vardılar. Fakat 2023 çalışmasında ekip, Merkür soğumaya devam ettiğinden gezegenin büzülmesinin şimdi bitmediğine dair ispatlar buldu.
Benzer bir büzülme Ay için de söz konusu. 2010 yılında, Ay’ın jeolojisine bakan gökbilimciler, Ay’ın da küçüldüğüne dair keşifler yaptılar. Yeniden uçurumlara bakan ekip, bu sefer Apollo 15, 16 ve 17’deki kameralardan alınan görüntülerde, Ay’ın soğudukça küçüldüğünü ve bunun da epey yakın bir vakitte olduğunu buldu.
Yaşlandıkça küçülen insanlar gibi…
Dünya, daha kalın atmosferi nedeniyle Ay ve Merkür’den biraz daha karmaşık. Dünya, her yıl gezegenimize yaklaşık 40.000 ton gereç (toz ve kaya) düştüğü için biraz kütle kazanıyor. Lakin bu, atmosferimizden uzaya kaçan gaz ölçüsüyle karşılaştırıldığında kıymetsiz kabul ediliyor.
Mikrobiyolog ve bilim irtibatçısı Dr. Chris Smith, BBC’ye verdiği röportajda “Fizikçiler Dünya’nın her saniye yaklaşık üç kilogram [6,6 pound] hidrojen gazı kaybettiğini gösterdi. Gezegenin her yıl kaybettiği hidrojen miktarı yaklaşık 95.000 ton” dedi ve devam etti: “Bu olayın yaşandığı diğer çok hafif gaz ise helyumdur ve etrafta çok daha az helyum var, bundan ötürü yılda yaklaşık 1.600 ton helyum kaybediyoruz.“
Bunu ve çekirdeğin soğurken enerji kaybetmesi ve gezegenin iklim değişikliği nedeniyle biraz enerji kazanması benzeri diğer faktörleri dengeleyen Smith, Dünya’nın her yıl yaklaşık 50.000 ton hafiflediğini tahmin ediyor. Bu kulağa dramatik geliyor, lakin gezegenin toplam kütlesinin yaklaşık %0,000000000000001‘i kadar bir kayıptan bahsediyoruz.
Bu ortada, milimetre seviyesinde hassasiyetle uydu lazeri ölçümü de dahil olmak üzere bir dizi teknik kullanan bilim insanları, Dünya’nın genel yarıçapının yılda yaklaşık 0,1 milimetre oranında değiştiğini, bunun da bir insan saçının genişliğine yakın bir kıymete denk geldiğini tespit ettiler.
Kısacası Dünya da, Merkür ve Ayi küçülüyor.fakat bu küçülme, neredeyse yok denecek kadar az…