Son uçuşunu 2003 yılında gerçekleşen efsanevi süpersonik yolcu uçağı Concorde’dan bu yana ilk defa, sesten süratli ticari uçuşlar geri dönmeye bu kadar yakın görünüyor.
2003 yılında efsanevi süpersonik yolcu uçağı Concorde son uçuşunu yaptığından beri ilk defa, süpersonik ticari uçuşlar geri dönmeye hazırlanıyor. Kıtalararası seyahat müddetlerini yarıya indirmeyi vaat eden bu yeni jenerasyon uçaklar, NASA gibi büyük isimlerin yanı sıra Boom Supersonic ve Dawn Aerospace özel şirketler tarafından geliştiriliyor.
Ancak bu uçakların geri dönmesi, çevresel dertler ve kötü şöhretli ses patlaması da dahil olmak üzere çeşitli zorlukları da beraberinde getiriyor. Süpersonik uçaklar Mach 1’den (yaklaşık olarak saatte 1225 kilometre) daha yüksek suratlara ulaşabiliyor. Bu sürat, insanları ürkütecek, yırtıcı hayatı rahatsız edecek ve hatta pencereleri parçalayacak kadar güçlü, gürültülü bir “ses patlaması” yaratan şok dalgaları üretiyor.
Düzenli uçuşlar yaptığı sırada, Concorde’un yarattığı ses patlamaları önemli bir tepkiyle karşılanmıştı ve kara üzerinde süpersonik sürate çıkılmasına karşı yaygın yasaklara yol açtı. Bu sorun, vakitte yeni kuşak süpersonik uçuşlarda da en çok önemli önceliklerden biri. NASA’nın Sessiz Süpersonik Teknolojisi (Quesst) projesi, bu alandaki yeniliklerin başını çekiyor.
Sessiz Süpersonik Teknolojisi
Uzay ajansı şimdi Lockheed Martin tarafından inşa edilen X-59 uçağını test ediyor. Uçak, ses patlamalarını daha yumuşak bir “ses vuruşuna” indirgemek için tasarlandı. 2025 için planlanan test uçuşları, NASA’nın gelecekteki mevzuatlara rehberlik etmek için kamuoyundan geri bildirim toplamasıyla büyük ABD kentlerinin üzerinden uçacak.
Başarılı olursa, bu testler karada süpersonik ticari uçuşların önünü açabilir. Bunların yanı sıra, özel şirketler de sürat ve verimlilik alanlarında hudutları zorluyor. Boom Supersonic’in prototipi XB-1, test sırasında ses altı suratlara ulaştı ve yakında ses bariyerini aşmayı hedefliyor. Şirketin Mach 1.7 suratında seyir edecek şekilde tasarlanan Overture yolcu uçağının 2029 yılına kadar yolcu taşımaya başlaması bekleniyor.
New Scientist’in bildirdiğine göre Dawn Aerospace de kendi uçağını geliştirmeye uğraşıyor. Şirketin Aurora uçağı şimdi Mach 1.1’e ulaşabiliyor ve gelecekte Mach 3.5 suratlarına ve uzaya yakın irtifalara ulaşmayı hedefliyor.
Başka problemler da var
Süpersonik ticari uçuşlar hakkındaki diğer meseleler da şimdi çözülmüş değil. Örneğin, süpersonik ticari uçuşlar muazzam ölçüde yakıt tüketimi gerektirecek ve havacılık sanayisinin karbon izini azaltma baskısı altındayken emisyonları artıracaktır. Gürültü kısıtlamaları da şimdi rotaları su üzerinde tutmayı gerektirdiğinden ötürü uçuşların tekrar gerçeğe dönüşmeleri daha da zorlaşıyor.
Süpersonik uçuşların geleceği, sürat, sürdürülebilirlik ve uygun fiyat arasında bir istikrar kurulabilmesini gerektirecek. Şu anda pek çok zorluk ve pürüz olsa da, çok sayıda kuruluş ve şirket tahlil arıyor ve yüksek fiyatlı olsa da, yakın gelecekte gerçeğe dönüşmesinin giderek daha muhtemel gözüktüğünü rahatlıkla söyleyebiliriz.