Paranızı Kaptırmadan Okuyun! Kripto Tarihinde Hayal Satıp Buhar Olan En Büyük Dolandırıcılıklar (Türkiye’den de Tanıdık İsimler Var!)

Kripto dünyası büyük yararların yanı sıra tam bir vahşi batıi. Denetimsizlik, bilgi eksikliği ve yüksek kar dileği birleşince dolandırıcılar için âdeta açık bir av sezonu başlıyor.

İşte dünyadan ve Türkiye’den birtakım meşhur “hayal tüccarları” ve arkasında bıraktıkları enkazlar:

OneCoin–Bir Ponzi klasiği

Ruja Ignatova ismini duymuş olabilirsiniz. Kendisine “Kripto Kraliçesi” lakabı takılmıştı. 2014’te kurduğu OneCoin isimli kripto projesi, aslında bir blokzincire bile sahip değildi.

Ama bu ayrıntı, 4 milyar dolardan fazla yatırım toplanmasına pürüz olmadı. Dünyanın dört bir yanında düzenlenen seminerlerde, “Bitcoin’i bile geride bırakacağız.” diyerek binlerce kişiyi büyüledi. Ne yazık ki bu bir saadet zinciriydi.

2017’de Ignatova ortadan kayboldu. FBI hâlâ onu arıyor. Geride kalan yatırımcılar ise hem paralarını hem itimatlarını yitirdi. OneCoin davası kripto tarihine “Dolandırıcılık nasıl yapılır?” bahisli kara bir örnek olarak geçti.

BitConnect–YouTube meme’sinden gerçek bir kabusa

BitConnect’i hatırlayanlar muhtemelen “BitConnect Guy” diye tanınan o coşkulu adamı da hatırlayacaktır. 2016’da başlayan proje, kullanıcıların BitConnect Coin (BCC) ile yatırım yapmalarını, akabinde da faiz geliri elde etmelerini vadetti. Sistem, eski yatırımcılara yenilerinin parasıyla ödeme yapan tipik Ponzi modeliydi.

2018’in başlarında çöküş başladı. ABD düzenleyici kurumları BitConnect’i yasakladı ve site kapandı. BCC’nin kıymeti 400 dolardan 1 dolara düştü. Yüzbinlerce insan bir anda sıfırı gördü. Kurucusu ise 2,4 milyar dolar elde etti.

Bugün bile BitConnect, kripto dünyasının kara mizah örneklerinden biri olarak anılıyor.

Thodex–Türkiye’nin en ses getiren kripto skandalı

Ve gelelim Türkiye’ye… Thodex vakası, ülke tarihindeki en büyük kripto dolandırıcılığı olarak kayıtlara geçti. Faruk Fatih Özer tarafından kurulan Thodex, uzun süre güven kazanmayı başardı. Ünlü isimlerle reklam muahedeleri yaptı, kampanyalar düzenledi. “Lamborghini çekilişi”i promosyonlarla dikkat çekti.fakat 2021 Nisan’da platform ansızın süreçleri durdurdu.

Ardından Özer’in Arnavutluk’a kaçtığı ortaya çıktı. Kullanıcılar hesaplarına erişemedi, 2 milyar dolar buharlaştı. 2023’te Türkiye’ye iade edilen Özer, 11 bin yıl hapis cezasına çarptırıldı. Thodex olayı, Türkiye’de kripto regülasyonunun gerekliliğini sert şekilde gündeme getirdi.

SQUID Token–Netflix’ten çıkıp cüzdan boşaltan sahtecilik

“Squid Game” dizisinin popülaritesi tepedeyken ansızın karşımıza Squid Token çıktı. Diziden ilhamla üretildiği iddia edilen bu kripto para, yatırımcılarına oyun içi mükafatlar ve yüksek çıkarlar sunuyordu. Lakin yatırımcılar coin’i alabiliyor satamıyordu. Yani çıkar teorikti, nakde dönüşemiyordu.

Yalnızca birkaç gün içinde fiyatı 2,800 dolara fırladı ve bir anda kurucular tüm havuzu boşaltarak kayıplara karıştı. Bu olaya “rug pull” (halı çekme) deniyor. Yani geliştiriciler tüm parayı alıp sistemi terk ediyor. Sonuç: Binlerce kişi mağdur, 3 milyon dolar çöpte.

Safemoon–Hype tufanı mı, göz göre göre spekülasyon mu?

Safemoon 2021’de piyasaya çıktı ve “yükselecek, patlayacak, Ay’a çıkacak” naralarıyla sosyal medyada fırtınalar estirdi. Birçok influencer projeyi tanıttı, hatta kimi ünlüler bile yatırım yaptıklarını duyurdu.

Ancak arka plandaki sistem tartışmalıydı. Yüksek işlem vergileri, merkezi cüzdanlar ve şeffaf olmayan kod yapısıyla önemli soru işaretleri taşıyordu.

Zamanla yatırımcılar token’in fiyatının bir türlü yükselmediğini fark etti. Geliştiricilere yönelik dolandırıcılık davaları açıldı. Safemoon’un kurucularından kimileri yüklü ölçüde coin satarak sistemden çıkarken binlerce yatırımcı mağdur oldu. Bugün hâlâ dava süreçleri devam ediyor.

Bitrota–Yerli bir diğer hayal taciri

Yine Türkiye’den bir örnek: Bitrota. 2018’de kurulan bu platform, kendi kripto parası ROTAN ile yatırımcı çekmeye çalıştı. Sistemde hem yatırım hem de referans sistemi vardı. Yani seni getiren kazanıyor, sen bir diğerini getirince sen de kazanıyorsun. Kulağa tanıdık geliyor değil mi?

Ancak bu yapı, klasik bir saadet zinciri örneğiydi. 2022’de sistem çöktü, kullanıcılar paralarını çekememeye başladı. Şirketin kurucuları gözaltına alındı. Proje hiçbir zaman gerçek bir teknolojiye sahip olmadı, yalnızca iyi pazarlanmış bir hayaldi.

Peki, neden hâlâ bu tuzağa düşüyoruz?

Çünkü umut satmak kolay. Bilhassa de ekonomik belirsizliklerin arttığı devirlerde insanlar kısa yoldan çıkış arıyor. Kripto paralar da bu arayışın cazip bir durağı hâline geliyor. “Yeni Bitcoin bu mu?”, “Bu sefer kaçırmayayım.” diyenler, araştırmadan yatırım yapıyor. İşte bu da dolandırıcıların ekmeğine yağ sürüyor.

Gerçek kripto ile sahteyi ayırmanın yolları

Eğer bu dünyada yol almak istiyorsanız birkaç temel kurala kulak vermeniz gerek. Bunlardan birincisi aşırı vaatlere kuşkuyla yaklaşmak. %100 çıkar getirisi diye bir şeyin olmadığını bilmeniz gerekiyor.

Projenin geliştirici ekibini, topluluk yapısını hülasa her ayrıntısını araştırın ve sorgulayın. Ayrıyeten tek bir kişinin denetim ettiği yapıdan da uzak durun. Son olarak satılabilirliğe de dikkat edin. Aldığınız token’ı her an satabiliyor musunuz test edin.

Bu içerikten sonra tahminen de en çok önemli ders şu: Kripto dünyası sahiden heyecan vericisihirli bir değnek değil. “Kolay para” vaadiyle gelen projeler ekseriyetle size bir şey kazandırmayabilir tersine çok şey götürür. Kuşku etmek, bazen en iyi yatırımdır, bunu unutmayın.