“Süper karıncalar” Avrupa’yı tehdit ediyor

Bir zamanlar, devasa karınca sürülerinin insanlara ve yerleşim yerlerine saldırıp herkesi kemire kemire yiyip öldürdüğü Hollywood filmleri çok seyirci topluyordu. Gerçekte karıncaların bugüne kadar bir insanı yiye yiye öldürdüğü duyulmamış olsa da süper karınca denilen agresif bir karınca türü şu anda Avrupa’da şehirlere büyük zarar veriyor.

Bu istilacı tür, doğal yaşam alanlarını bozmanın yanı sıra elektrik hatlarına ve binalara zarar vererek büyük sorunlara yol açıyor. Son yıllarda Avrupa’da görülen “süper karınca” vakalarında özellikle “Tapinoma magnum” ve “Lasius neglectus” gibi türler öne çıkıyor. Tapinoma magnum karıncaları, milyonlarca bireyden oluşan devasa süperkoloniler kurabiliyor ve ezildiğinde çürük tereyağına benzer rahatsız edici bir koku yayıyor. Bu karıncaların yol ve enerji altyapısına zarar verdiği, hatta bazı bölgelerde elektrik kesintilerine ve internet aksaklıklarına neden olduğu biliniyor. Örneğin, Almanya’nın bazı bölgelerinde tren tüneli projelerini bile engelledikleri rapor edildi.

İsviçre’de T. magnum, Zürih’te hayvanlar arasında mikrop taşıyarak salgına neden oldu. Yakınlardaki Oetwil an der Limmat bölgesinde bir süper koloni, yaklaşık yedi futbol sahası büyüklüğündeki bir patates tarlasını istila etti. Halk bu durumu, “O kadar çok karınca vardı ki, artık yeri göremiyorduk,” diye anlatıyor. Elbette bu dev patates tarlasındaki tüm ürünler telef oldu. Patates fiyatlarının çıldırması ise sürpriz olmadı. Yani “karınca” denilerek küçümsenen bu böcekler, bir ülkede kıtlığa ve enflasyona sebep olma kapasitesi taşıyorlar.

Lasius neglectus türü ise, İngiltere’de görülüyor. Bu karıncalar, normal karınca kolonilerinden 10 ila 100 kat daha büyük koloniler oluşturabiliyor ve elektrik akımına olan ilgileri nedeniyle sigorta kutularında ve elektrik kablolarında kümelenerek yangınlara ve güç kesintilerine yol açabiliyorlar. Ayrıca yaygın haşere ilaçlarına karşı dirençli olmaları, mücadeleyi zorlaştırıyor.

6 bin kilometre boyunca karınca kolonisi

İstilacı karınca türlerinin bu denli başarılı olmasının arkasında, “ünikoloni” adı verilen benzersiz sosyal yapıları yatıyor. Normalde farklı karınca kolonileri birbirine karşı saldırgan olurken, bu süperkolonilerdeki karıncalar farklı yuvalardan olsalar bile birbirleriyle işbirliği yapıyor ve agresif davranış sergilemiyorlar. Bu sayede, devasa alanlara yayılan tek bir büyük koloni gibi hareket edebiliyorlar. Örneğin, Arjantin karıncalarının (Linepithema humile) İtalya’dan İspanya’nın Atlantik kıyılarına kadar 6.000 kilometreden fazla alana yayılan bir süperkoloni oluşturduğu tespit edildi. Bu karıncalar genellikle ithal bitkiler ve inşaat malzemeleri aracılığıyla kıtalararası yolculuk yapabiliyor, bu da onların yayılmalarını hızlandırıyor.

Uzmanlar, bu istilacı süper karıncaların yerel ekosistemler üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekiyor. Yerli karınca türlerini ve diğer omurgasızları bulundukları bölgelerden uzaklaştırarak besin zincirini bozuyorlar. İngiliz Haşere Kontrol Birliği gibi kuruluşlar, bu türlerin İngiltere’ye yayılma riskine karşı uyarıyor ve halkı, karşılaştıkları yerli olmayan böcek türlerini rapor etmeye çağırıyor.