Uçaklar, gayelerine neden dümdüz uçmuyor?

Uçakların maksatlarına ilerlerken izledikleri rota, pek çok insanın aklında soru işareti oluşturuyor. Örneğin, Fransa’dan kalkan bir uçağın Kaliforniya’ya giderken, neden dümdüz Kaliforniya’ya doğru uçmak yerine, neredeyse kuzey kutbuna yaklaşan bir eğri çizerek hedef kente yol aldığını merak eden çok sayıda insan var.

Bu sorunun yanıtı aslında zor değil. 3 boyutlu küre biçimindeki dünyada yol alan uçakların rotaları 2 boyutlu bir haritaya yansıtıldığında, geçtiği yol doğal olarak bir yay gibi görünüyor. Ayrıyeten uçaklar bazen yakıt tasarrufu, bazen de fırtınalardan ya da olumsuz hava şartlarından uzak durmak için rotalarını değiştirebiliyorlar.

3 boyutlu bir kürenin iki boyutlu kağıda resmedilmesi ise Mercator projeksiyonu ismi verilen karmaşık bir matematik sorunu gerektiriyor. Bu sürecin nasıl işlediğini gösteren bir de video da var; izlemek isterseniz aşağıda bulabilirsiniz:

Merkatör projeksiyonu navigasyon için yeterlidir zira sabit kerteriz rotalarını düz segmentler olarak temsil eder, bu da gemilerin Dünya’nın eğriliği için daha az sıklıkla rota düzeltmesi yapması gerektiği manasına gelir. Bununla birlikte, boyut ve hal bozulmalarına da neden olur. Mercator projeksiyonunda olduğu aynıi silindirik haritalarda ekvator etrafındaki alanlar kabaca doğru kalır, lakin ekvatordan uzaklaştıkça kara modülleri daha çarpık ve şişirilmiş hale gelir.

Kısacası, küre üzerinde bir enlem yahut boylam çizgisini takip etmeyen düz çizgiler, düz bir harita üzerinde düz çizgiler olarak görünmek zorunda değildir. Bu nedenle, bir uçağın izlediği yol haritada eğri gibi görünse de, sizi mümkün olan en süratli rotaya götürdüklerinden emin olabilirsiniz.