Vanguard-1: Uzayın en eski konuğu Dünya’ya dönmeye hazırlanıyor

Mart 1958’de uzaya fırlatılan, yaklaşık bir greyfurt büyüklüğündeki global uydu Vanguard-1, uzay çağının ilk günlerinde fırlatma yeteneklerinin ilk testlerinden biriydi. benzer periyotta uzaya gönderilen diğer uydular Dünya atmosferine geri düşüp yok olmuşken, Vanguard-1 hala yörüngede sessiz bir şekilde dönmeye devam ediyor. Bu da onu, yörüngedeki çalışan en eski uydu yapıyor.

Şimdi, bir araştırmacı ve mühendis ekibi, bu tarihi uydunun geçmişini daha yakından incelemek amacıyla onu Dünya’ya geri getirmek için bir yol arıyor.

Uzay çağının ilk günlerinden kalan miras

Vanguard-1, ABD tarafından uzaya gönderilen ikinci uydu olma özelliği taşıyor. 1955 yılında Deniz Araştırma Laboratuvarı tarafından tasarlanan uydu, üç etaplı bir fırlatma aracının kabiliyetlerini test etmek ve zorlu uzay ortamının uydu üzerindeki tesirlerini anlamak gayesiyle geliştirildi. Günümüzde ise Dünya yörüngesinde dönen en eski yapay nesne olarak varlığını sürdürüyor. Space.com’un haberine göre, Virginia merkezli danışmanlık firması Booz Allen Hamilton’dan bir ekip, Vanguard-1’i geri getirme ve yıllar içinde maruz kaldığı şartları inceleme gayesiyle bir teklif hazırladı. Bu teklif, Havacılık Araştırma Merkezi tarafından yayınlanan ayrıntılı bir çalışmada ele alındı.

1964 yılı itibariyle tamamen pasif bir cisme dönüşen Vanguard-1, pozisyonunu ve yörüngesini müdafaaya devam ediyor. Sovyet Sputnik’leri ve ABD’nin Explorer-1 uyduları atmosferik sürüklenme sebebiyle Dünya’ya geri dönerken, Vanguard-1’in yüksek eliptik yörüngesi bu uydunun uzun süre varlık göstermesine imkan tanıdı. Şayet muvaffakiyetle Dünya’ya geri getirilirse, uzaydan dönen en eski uydu olarak tarihe geçecek.

Vanguard-1’in geri getirilme süreci

NASA, geçmişte astronotlarını Beşerli Hareket Ünitesi (jetpack) ile uzayda bir uyduyu yakalamak için yönlendirmişti. Örneğin, Westar 6 ve Palapa B2 iletişim uyduları yanlış yörüngelere girmişti; bu fonksiyonel uydular, astronotların müdahalesiyle Uzay Mekiği yük bölmesine alınarak Dünya’ya geri getirildi.

Vanguard-1 için de benzer bir kurtarma formülü öneriliyor. Lakin bu tarihi uydunun yaşından ötürü ekstra itina gerekeceği belirtiliyor. Araştırmacılar, kurtarma teşebbüsü öncesinde uydunun durumunu yakından incelemek için bir uzay aracının uyduyla buluşmasını öneriyor. Ekip ayrıyeten, SpaceX ile iş birliği ya da bir uzay meraklısının finansal dayanağı alternatifleri değerlendiriyor.

Eğer Vanguard-1 Dünya’ya geri getirilirse, uzmanlar uydunun durumunu ayrıntılı bir şekilde inceleyecek. Yörüngede geçirdiği uzun süre boyunca uzay çöplerine çarpıp çarpmadığı, fizikî sağlamlığını koruyup korumadığı ve uzayın zorlu şartlarının uyduyu nasıl etkilediği aynıi sorulara karşılık aranacak. Ekip, Vanguard-1’i daha sonra Smithsonian’a sergilenmek üzere yerleştirmeyi, bir cins zaman kapsülü olarak uzay uçuşlarının tarihi açısından çok önemli bir sembole dönüştürmeyi öneriyor.