2024 YR4 asteroitinin Dünya’ya çarpma ihtimalinin konuşulduğu şu günlerde herkesin ilgisi asteroitlere döndü. Pekala Dünya’ya doğru süratle yaklaşan ve çarpması hâlinde gezegenimizde büyük felakete yol açacak bir asteroiti nükleer bomba ile yok edebilir miyiz?
Bu soruya verilecek yanıtlar biraz karmaşık zira işin içine çok fazla parametreler giriyor.
Daha önce bu hususta kimi çalışmalar da yapıldı. Nükleer bomba ve asteroit arasındaki çalışma prensibi nasıl işliyor?
Nükleer patlamalar ve asteroitler
Nükleer silahların muazzam yıkıcı gücü olunca potansiyel olarak da asteroit saptırma ya da yok etme araçları hâline geliyorlar. Teorik olarak bir nükleer patlama, asteroitin yapısını bozarak parçalanmasını ya da yörüngesinin değiştirilmesini sağlayabilir lakin bu yaklaşımın pratikte uygulanabilirliği ve mümkün sonuçları biraz karmaşık.
Yörüngesinin değiştirilmesi ise direkt asteroitin yüzeyine değil yakınında bir nükleer bombanın patlamasıyla oluyor. Burada yüzey gereci buharlaşıp aşınabileceğii çok önemli bir parçalanma olmadan yörüngesini değiştirecek düzeyde itme gücü ortaya çıkarılıyor.
Asteroitleri nükleer bombayla yok etmenin zorlukları neler?
Nükleer bomba, asteroiti tamamen yok etmek yerine birçok küçük kesime bölebilir ve bu modüller, Dünya’ya doğru farklı yörüngelerde ilerleyerek daha geniş bir alanda hasara yol açabilir. Yani tek bir büyük çarpışma yerine, birçok küçük çarpışma riski ortaya çıkabilir.
Zamanlama ve aralık de önemli. Nükleer bir müdahalenin tesirli olabilmesi için asteroitin Dünya’ya çarpmasından önce yeterli bir aralıkta ve vakitte tespit edilmesi gerekiyor. Geç tespit edilen bir asteroit için nükleer müdahale etkisiz ya da tehlikeli olabilir.
Son olarak uzayda nükleer silah kullanımı o kadar kolay bir eylem değil ve uluslararası antlaşmalar ve siyasetler nedeniyle sıkı kısıtlamalara tabi. Bu cinsten bir müdahalenin yapılması için küresel iş birliği ve yasal düzenlemeler gerekiyor.
Alternatif sistemler denendi.
Nükleer seçeneklerin getirdiği riskler ve zorluklar nedeniyle bilim insanları alternatif formüller üzerinde de çalışıyor. Bunlardan biri de yüksek süratli bir uzay aracının asteroite çarparak onun yörüngesini değiştirmeyi hedefleyen kinetik çarpma yöntemi.
NASA’nın Çift Asteroit Yönlendirme Testi (DART) misyonu, bu tekniğin ilk pratik uygulaması oldu. 2022’de gerçekleştirilen misyonda DART uzay aracı, Dimorphos isimli küçük bir asteroite kasıtlı olarak çarptı ve onun yörüngesini muvaffakiyetle değiştirdi.
Sonuç olarak nükleer müdahale ne kadar mümkün ?
Özetle, yaklaşan bir asteroiti nükleer bir bombayla havaya uçurmak teorik olarak mümkün olsa da pratikte birçok zorluk ve risk barındırıyor.
Gezegenimizi kozmik tehditlerden muhafaza eforları, bilim ve teknolojinin hudutlarını zorlayan bir alanken bu alanda yaşanan gelişmeler ile daha güvenli ve tesirli savunma stratejileri oluşturmak mümkün benzeri gözüküyor.
Ya çarparsa?