Bildiğimiz en bulaşıcı davranış esnemek o denli değil mi? Hayvanlarda da insanlarda da bu türlü bir durum söz konusu. Lakin yeni yapılan araştırmalara göre şempanzelerin, etraflarındaki şempanzelerden etkilenerek sergilediği bir davranış daha var.
Yani bir şempanze idrara çıktığında, öbürleri de bunu yapıyor. Bu hayvanlarda idrara çıkmak bulaşıcı. Epey tuhaf o denli değil mi?
Peki bu bulaşıcılığın nedenleri neler?
Bilim insanlarının yaptığı çalışmalara göre şempanzelerde idrara çıkma muhtaçlığı, tıpkı esnemek gibi bulaşıcı.
Bir araştırmaya göre bir şempanze idrarını yaptığında, kümedeki diğer şempanzeler de ekseriyetle onu takip ediyor. Bu olguya da “bulaşıcı idrar” ismi veriliyor. Bu problemin ise insanlarda ve insanlara benzeyen en yakın canlılardan olan şempanzelerin, derin evrimsel kökleri ile alakalı olabileceği tahmin ediliyor.
Biyolog Ena Onishi ve meslektaşları, bu hayvanların derhal çabucak her seferinde gruplar hâlinde ve aynı anda idrara çıktıklarını gözlemlediklerinde, onların bu davranışlarını incelemeye karar veriyorlar.
Araştırmacılar idrar yapmanın, insanlarda görülen bulaşıcı esnemeye benzeyip benzemediğini merak ediyorlardı.
Araştırma ekibi, Kumamoto Muhafaza Alanı’ndaki 20 şempanzenin idrar çıkma davranışlarını not almaya karar veriyor. Yaklaşık 600 saati aşkın bir sürede, 1328 idrara çıkma örneği kaydediyorlar.
Sonrasında idrar çıkmanın, zaman içinde çok önemli ölçüde senkronize olup olmadığını kıymetlendirmek için, gözlem datalarını tahlil ediyorlar. Ayrıyeten bu davranışta, yakındaki bireylerin tesiri olup olmadığı ya da sosyal faktörler tarafından şekillenip şekillenmediği inceleniyor.
Ekip bu hayvanların, beklenenden çok daha fazla ve senkronize olarak idrara çıktıklarını görüyor. aynı vakitte bir şempanze, idrarını yapan bireye fizikî olarak ne kadar yakınsa bulaşıcı idrara kapılma ihtimali de bir o kadar fazla.
Ayrıca sürü içinde düşük rütbeli şempanzelerin, başkaları idrar yaparken onlara katılma olasılıklarının da daha yüksek olduğu fark ediliyor.
Bilim insanları bunu gördükten sonra ise bulaşıcı idrarın, yakın çiftler arasında daha güçlü olmasını umuyorlar. Lakin beklenen olmuyor. İki şempanzenin birbiriyle arkadaş olması, idrar durumlarını çok da etkilemiyor.
Çünkü onları tesiri altına alan en büyük faktör, sosyal rütbe. Yani sürü içindeki rütbe ne kadar büyükse, bulaşıcı idrar o kadar güçlü şekilde tesirini gösteriyor.
Öte yandan şempanzeler arasındaki bu bulaşıcı idrar; kümenin bir ortada tutulmasına, uyumun kolaylaşmasına ve grup içindeki sosyal bağların güçlenmesine imkan sağlıyor.
Elbette gelecekte yapılacak bu tip çalışmaların devamı, şempanzelerde bulaşıcı idrara çıkmanın altında yatan farklı nedenleri daha iyi anlamaya ve bunun diğer cinslerde de olup olmadığını tespit etmeye yardımcı olabilir.
İlginizi çekebilir: