Bir haftada ikinci sefer facianın kıyısından dönüldü

Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ – ISS), yaşadığı dahili sıkıntıların yanı sıra dışarıdan gelen tehditlerle de mücadele etmek zorunda kalıyor. Yaşlı istasyon, son sefer uzay çöpünden kaçmak için kaçınma hareketlerini tamamlamasının üzerinden bir hafta bile geçmeden, yörüngesindeki daha fazla uzay çöpüyle karşılaştı ve bir defa daha yakıt yakarak hareket yapmak zorunda kaldı.

NASA, Rusya’nın Progress 89 uzay aracının, istasyonu yörüngedeki bir hurda modülünden uzaklaştırmak için 25 Kasım Pazartesi günü üç buçuk dakika boyunca iticilerini ateşlediğini bildirdi. Bu hareket, istasyonun yörüngesini yaklaşık 500 metre yükseltti.

Progress 89 uzay aracı, yalnızca 19 Kasım tarihinde diğer bir uzay çöpünden kaçınmak için iticilerini beş buçuk dakika boyunca yakmıştı. O sırada yapılan hareket, UUİ’nin 2015’te parçalanan fonksiyonsuz bir savunma meteoroloji uydusundan gelen bir kesimden kaçınması için yapılmıştı.

Çarpma tesirlerinin ardındaki fizik bundan ötürü muazzam hasarlara yol açabilecek aşırı yüksek süratli küçük cisimlerden oluşan bu küçük uzay çöpleri UUİ için önemli bir risk oluşturuyor. Ayrıyeten, istasyonun yer aldığı Alçak Dünya Yörüngesi giderek daha da kalabalıklaşıyor. Yörüngedeki uzay çöpleri konusunda telaşlar giderek büyüyor olsa da, şimdi çok fazla uygulanabilir uzay çöpü tahlili bulunmuyor.

Elon Musk her ne kadar farklı düşünüyor olsa da, yörüngedeki uzay çöplerinin artması ve daha da fazla uydu gönderilmesi, çarpışma riskini giderek daha fazla arttırıyor. Bu türlü bir durumda meydana gelebilecek bir çarpışma, çok daha fazla sayıda uzay çöpünün etrafa yayılmasına ve daha da fazla çarpışmanın gerçekleşmesine sebep olabilir. “Kessler Sendromu” olarak isimlendirilen bu zincirleme felaket, giderek daha da büyük bir tehdit haline dönüşüyor ve Dünya’nın yörüngesinde inançlı bir şekilde çalışmayı zorlaştırırken, yaşanabilecek bir felaket durumunda on yıllarca uzaya ve yörüngeye diğer bir uydu gönderemeyeceğimiz karanlık bir geleceği de gerçeğe yaklaştırıyor.

NASA ve ortakları, potansiyel enkaz tehditlerinin yollarını tespit etmek ve tahmin etmek için daima izlemeye güveniyor. ESA ve ABD Savunma Bakanlığı gibi kurumlar, kaçınma hareketlerinin ne zaman gerekli olduğunu belirlemeye yardımcı olmak için bilgi sağlıyor. Fakat, bu reaktif gayretler, tabiatları gereği Alçak Dünya Yörüngesindeki her hareketin kusursuz bir şekilde takip edilmesini gerektiriyor. Bu yüzden de daha proaktif bir tedbire ihtiyaç duyuluyor.

Uzay çöplerini azaltmaya yönelik teklifler arasında, fonksiyonsuz uyduların yörüngeden çıkarılması, daha sıkı fırlatma ve devre dışı bırakma düzenlemelerinin uygulanması ve çöpleri etkin olarak kaldırmak için teknolojilerin geliştirilmesi yer alıyor. Lakin bu uğraşların başarılı olması için uluslararası işbirliği çok çok önemli olacak.