Eski Çağ İnsanları Antik Heykellere Neden Bilhassa Parfüm Sıkıyordu? Hoş Koku Tek Sebep Değil!

Tarih için epey çok önemli olan, geçmişin kapılarını aralayan antik heykeller hakkında yakın vakitte yapılan bir araştırma, şaşırtan bilgilerimize bir yenisini daha ekledi.

Bu bilgi, antik heykellere parfüm sıkılmasıydı. Pekala neden heykellere bilhassa hoş kokular sıkılıyordu?

Antik Yunan, Roma ve Mısır medeniyetlerinde heykellere koku sürme geleneği, dini pratiklerin yansımasıydı.

Biz bu bilgileri, tapınak yazıtlarından öğreniyoruz. Mesela Sicilya’daki Segesta kentinde Artemis heykelinin merhem ve kokulu yağlarla ritüelistik olarak yağlandığı, Romalı hatip Cicero’nun kayıtlarında belirtiliyor. aynı şekilde Delos Adası’ndaki tapınak yazıtları, Artemis ve Hera heykellerinin gül esanslı yağlarla ovulduğunu bizlere aktarıyor.

Antik Mısır’da ise rahiplerin, ilah heykellerini günde üç sefer kutsal yağlarla sıvazlayarak mür tütsüsü yaktıkları biliniyor. Bu ritüeller, ilahların dünyevi temsillerini “canlı tutmak” ve onları hoşnut etmek amaçladığı taşıyordu.

Antik devirde heykeller, ilahların bedenlenmiş hâlleriydi.

Yani insanlar için ne kadar çok önemli olduklarını siz düşünün. Bu nedenle heykellerin sırf görsel değil, dokunsal ve hissel olarak da etkileyici olmasına ehemmiyet veriyorlardı. Kosmesis ismini verdikleri bu süsleme ritüeli, heykellerin mücevherlerle bezenmesi, renkli boyalarla boyanması ve kokulu yağlarla ovulmasını kapsayan bir süreçti.

Koku, ibadetin mistik atmosferini güçlendirdiği için şahısta duygusal bağ kurmasını da sağlıyordu.

Ayrıca kokuların kimileri, heykelleri koruyordu.

Hayır, manevi bir muhafazadan bahsetmiyoruz. Mermer aynıi gözenekli taşlar, zeytinyağı yahut balmumu karışımlarıyla cilalandığında hem parlak bir görünüm kazanıyor hem de nem ve tozdan korunuyor. Heykeller üzerinde yapılan araştırmalar da bu kanıyı destekleyen bulgular elde edinmemizi sağlıyor.

Günümüzde kimyasalların heykellere nüfuz ederek leke bırakması, yapılarının bozulmaları gibi risklerden ötürü antik heykellere parfüm sıkmak, yerine getirilen bir uygulama değil.

Kısacası antik heykellere bir vakitler parfüm sıkma geleneğinin, insanların kutsallığı somutlaştırma gayretinin bir yansımasıydı diyebiliriz.