Kimilerinin komadan çıktıktan sonra farklı bir lisan konuşmaya başlamasının arkasında lisan edinimi, bellek ve beyin fonksiyonları arasındaki karmaşık ilişkiler yatıyor.
İnsanların komadan uyanıp farklı lisanda konuştuğu hikâyelere denk gelmişsinizdir. Hatta tahminen sizin etrafınızdan biri bilesını yaşamış olabilir.
Bu fenomen, dizilere dahi mevzu oluyor. aynıi dizisinde ana karakterlerin komşusunun, bir sabah uyanıp İspanyolca konuşmaya başladığı o efsane bölüm… Bakalım söylediği söz edilen durumun arkasında nasıl bir şey yatıyor?
Vakalara bir örnek verecek olursak:
ABD’nin Atlanta kentinde yaşayan 16 yaşındaki Rueben Nsemoh, 2016 yılındaki bir maç sırasında başına çarpan top yüzünden kısa süre komaya girmişti. Genç, uyandığında İspanyolca konuşmaya başlamıştı.
İlk olarak beyindeki Wernicke ve Broca alanlarını anlamamız gerekiyor.
Beynimizin sol lobundaki Wernicke ve Broca bölgeleri, lisan üretimi ve anlamada çok önemli bir yere sahip. Koma yahut felç benzeri durumlar, travmatik olaylar; beynin bu bölgesinde hasara yol açabiliyor ya da beynin diğer bölgelerinin lisan fonksiyonunu üstlenmesine neden olabiliyor.
Aslında kişi, hiç bilmediği bir lisanı mucizevi bir şekilde konuşmaya başlamıyor. Buna benzeyenvakaların birçoklarında, daha evvelden bildikleri yeni olarak kullanmadıkları bir lisanı tekrardan konuşmaya başlıyorlar. Mesela çocukluklarında bir lisan öğrenip sonradan unuttularsa beyin o lisanı tekrar ortaya çıkarabiliyor.
“Yabancı Lisan Sendromu” (Foreign Language Syndrome) olarak isimlendirilen aynı bir durum daha var.
Kişi kendi ana lisanını yabancı bir dile bir aksanla konuşmaya başlayabiliyor. Bu sendromun gerisindeki nedenlerin neler olduğu hâlâ tam olarak netleşmiş değil. Beynin tam olarak hangi kısmının etkilendiği bile bilinmiyor. Vaka kayıtlarında genel olarak “serebral arter, parietal lob ya da frontal lob” gibi beynin farklı bölgeleri var.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki hem koma sonrası diğer bir lisanda konuşma durumu hem yabancı lisan sendromu; dilbilimsel ve nörolojik süreçlerin kesişiminde yer alan karmaşık bir olgu ve lisanın yalnızca sözlerden, gramerden ibaret olmadığını gösteriyor.
Dil hakkında daha fazla içerik: