Ay’ın kraterlerinde “trilyonlarca dolar” saklı olabilir

Bilim kurgu eserlerinde sıkça karşımıza çıkan bir fikir, artık bilimsel çalışmalarla daha somut bir zemine oturuyor: Uzaydan değerli madenler çıkarma fikri, gelecekte gerçek olabilir. Üstelik bu hedefe ulaşmak için devasa asteroitlere gitmek yerine, çok daha yakın bir seçenek değerlendiriliyor: Ay.

Yeni bir çalışmaya göre, Ay yüzeyindeki kraterler, değerli metaller açısından sanılandan daha zengin olabilir. Araştırmacılar, bu fikrin oldukça makul bir dayanağı olduğunu söylüyor. Dünya’dan bakıldığında bile görülebilecek kadar belirgin olan Ay kraterleri, aslında milyonlarca yıl boyunca göktaşı, asteroit ve kuyruklu yıldız çarpmalarıyla oluştu. Bu çarpmalar, sadece yüzeyi şekillendirmekle kalmadı, aynı zamanda dış uzaydan gelen malzemeleri de Ay yüzeyine taşıdı.

NASA verilerine göre, bu tür çarpmalar sırasında ortaya çıkan kraterlerin türü; çarpan cismin büyüklüğüne, hızına, yoğunluğuna ve çarpma açısına göre değişiyor. 2020 yılında yapılan bir araştırma, Ay’ın düşük ve orta enlemlerinde 100 binden fazla yeni krater tespit etmişti. Bu sayı, Ay’ın uzaydan gelen cisimlerle ne denli yoğun bir etkileşim içinde olduğunu gösteriyor.

Yeni çalışmada, araştırmacılar bu çarpmaların sadece jeolojik bir etki değil, aynı zamanda potansiyel bir ekonomik değer taşıyabileceğini ortaya koyuyor. Asteroitlerin içerdiği değerli metallerin, çarpma sonucu Ay yüzeyine veya hemen altına gömülmüş olabileceği düşünülüyor.

Araştırma ekibi, daha önce Dünya’ya yakın asteroitlerin içerdiği metal oranlarını hesaplayan modelleri alıp, bu verileri Ay yüzeyine uyguladı. Çarpan cisimlerin içerdiği maden türleri, çarpma hızları ve Ay yüzeyinde nasıl dağıldıkları dikkate alındığında, yaklaşık 6.500 kraterin ekonomik anlamda madencilik için uygun olabileceği sonucuna varıldı.

Çalışmaya göre, özellikle 1 kilometre çapından büyük kraterlerde platin grubu metaller ve hidratlı (su içeren) mineraller bulunma ihtimali oldukça yüksek. Daha büyük, örneğin 5 kilometre çapındaki kraterlerde ise bu ihtimal çok daha güçlü hale geliyor. Elde edilen bulgular, Ay’ın, bazı ticari açıdan cazip asteroidlerden bile daha zengin bir kaynak olabileceğine işaret ediyor.

Araştırmayı yürüten ekipten bağımsız araştırmacı ve astronom Jayanth Chennamangalam, bu kraterlerdeki değerli metallerin toplamının trilyon dolarları bulabileceğini tahmin ediyor. Chennamangalam’a göre, astronomi genellikle teorik bir alan olarak görülse de bu tür bulgular, uzay keşiflerine yapılan yatırımları artırabilir.

Araştırma, Planetary and Space Science dergisinde yayımlandı.