Neye niyet, neye kısmet: Europa için tasarlandı, Enceladus yolları göründü

NASA mühendislerinin uzun yıllardır üzerinde çalıştığı zorlu görevlerden biri, Jüpiter’in en dikkat çekici uydularından biri olan Europa’ya iniş yapabilecek gelişmiş bir keşif robotu tasarlamaktı. Ancak yıllar süren hazırlıkların ardından, bu iddialı proje beklenmedik bir kararla rafa kaldırıldı. Yine de mühendisler umutlarını yitirmiş değil. Şimdi gözlerini, Satürn’ün gizemli ve buzlarla kaplı uydusu Enceladus’a çevirmiş durumdalar.

Uzun süredir bilim dünyasında Dünya dışı yaşam ihtimaliyle dikkat çeken Europa, yüzeyinin altında sıvı halde bir okyanus barındırıyor olabileceği gerekçesiyle NASA’nın öncelikli hedeflerinden biriydi. Bu gizli okyanus, yaşam barındırabilecek potansiyele sahip olmasıyla bilim insanlarının hayal gücünü uzunca bir süredir cezbediyor. Ancak tüm bu ilgiye rağmen, NASA’nın hazırladığı gelişmiş keşif robotu şimdilik evde kalmak zorunda.

Robotun gelişim sürecini üstlenen NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) mühendisleri, kısa süre önce Science Robotics dergisinde yayımladıkları bir makaleyle bu özel aracın detaylarını paylaştı. Dört ayaklı yapısıyla yürüyerek hareket edebilen, zorlu yüzeylerde dengesini koruyabilen robot, aynı zamanda buz katmanlarını delerek örnek alabilecek güçlü mekanik sistemlere de sahip. Gelişmiş stereoskopik kameralar, robotik kol, LED ışıklar ve özel malzemelerle donatılan araç, -200 derecenin altına düşen sıcaklıklarda dahi çalışabilecek dayanıklılıkla tasarlandı.

Yeryüzünden 914 milyon kilometre uzaklıkta yer alan Europa ile iletişimde yaşanacak gecikmeler nedeniyle, robotun büyük ölçüde otonom hareket edebilmesi gerekiyordu. Yapay zeka destekli yazılımı sayesinde, yüzey taraması, numune alma ve veri iletimi gibi görevleri bağımsız biçimde gerçekleştirebilecek şekilde tasarlanmıştı.

Radyasyon ve Trump engelleri bir arada

Ancak robotun karşılaştığı tek zorluk donma noktalarının çok altındaki sıcaklıklar değildi. Europa’nın çevresinde yoğun radyasyon bulunuyor ve bu, robotun uzun süreli görev yapmasını oldukça riskli hale getiriyor. Tüm bu teknik zorlukların üzerine, siyasi gelişmeler de projenin kaderini etkiledi. ABD Başkanı Donald Trump tarafından planlanan bütçe kesintileri, NASA’nın 7,3 milyar dolarlık bütçesini 3,9 milyar dolara çekmeyi öngörüyor. Bu da ajansın birçok iddialı projeyi askıya almasına yol açıyor.

Her ne kadar Europa görevi iptal edilmiş olsa da, mühendisler bu robotik kaşifi tamamen kenara bırakmaya niyetli değil. Gözlerini bu kez Satürn’ün buzlarla kaplı uydusu Enceladus’a diktiler. Enceladus da tıpkı Europa gibi yüzeyinin altında bir okyanus barındırıyor olabilir. Ancak onu daha cazip hale getiren şey, daha düşük radyasyon seviyeleri ve daha iyi gözlem koşulları sunması.

Enceladus’un sıcaklıkları da oldukça düşük; ancak robot, Alaska’daki testlerde ve JPL’nin simülasyon ortamlarında bu tür koşullarda başarıyla çalıştığını kanıtladı. Bu nedenle, bu yeni hedef için büyük bir uyarlamaya gerek duyulmadan göreve hazır hale gelebileceği düşünülüyor.

Henüz robotun Enceladus için resmi bir göreve atanıp atanmayacağı netleşmiş değil. Ancak mühendisler, bu keşif aracının göreve hazır olduğunu ve zorlu uzay koşullarında çalışmaya uygun şekilde tasarlandığını vurguluyor.

Eğer gereken onaylar ve finansman sağlanırsa, bu robotun yakın gelecekte Enceladus’un donmuş yüzeyinde yürüdüğünü ve insanlık tarihinin en büyük keşiflerinden birine imza attığını görmek mümkün olabilir. Şimdilik sessizce bekliyor, ama uzayın derinliklerinde yeni bir başlangıcın kapısını aralamak için hazır…